SORU: Akraba kimdir, her yakın, akraba kavramı içine giriyor mu? Dini bir deyim olarak kimler bizi ne kadar akrabalık bağı ile kuşatmış oluyor?
CEVAP:
- Akraba baba, anne, oğul ve kız sözcükleri ile oluşan bir bütünün adıdır. Bu dört sözcük akraba kümesini oluşturur.
- Baba noktasından bakıldığında kardeş, hala ve amca bu kavrama girer.
- Anne noktasından bakıldığında kardeş, dayı ve teyze girer.
- Anne ve babadan aynı anda bakıldığında kardeş bu kavrama girer.
- Aile çatısı notasından bakıldığında dede ve ninelerin uzantıları olan amcalar… Kardeşlerin çocukları ağa girer.
- Süt bağı noktasından bakıldığında normal neseple bakıldığı gibi bakılır.
- Akrabalık büyük bir çatı altında toplanan isimlerden oluşsa da dereceleri farklıdır. Derece düştükçe sorumluluk ve bağı koruma görevi de azalır. Buna göre:
1.derece baba, anne, oğul ve kızdır.
2.derece dede, nine, kız ve erkek kardeş, torunlardır.
3.derece dedenin ve ninenin yukarısı, oğlun oğlunun oğlu, kardeşin oğlu, amca, dayı, hala ve teyzedir.
4.derece amca oğlu, dayı oğlu, teyze oğlu, hala oğlu…
h- Hısım akrabalığı da derecelendirilebilir. Bu derece de şöyledir:
1.derece eşin annesi ve babası, kızın kocası/oğlun hanımı, eşin çocuğu, baba/annenin eşi.
2.derece eşin dedesi/ninesi, eşin torunu, eşin kardeşi, dede ve ninelerin eşi, kardeşin eşi, torunun (oğlunun oğlu) eşi.
3.derece eşin amca ve dayısı, eşin yeğenleri, yeğenin eşi, eşin yeğenlerinin eşleri, eşin dedesinin yukarısı, torunun eşi, dayı, teyze, amca ve halanın eşi.
4.derece eşin amca ve dayısının eşi, eşin amca ve dayısının çocuklarının eşleri.
I- Nikâh ile beraber oluşan akrabalık da şöyledir:
Nikâhla beraber eşin birinci derece akrabaları onun da akrabası sayılır. (Kadın ve erkek açısından aynıdır bu.)
Nikâhla oluşan bu akrabalık sadece eşler içindir. Onların akrabalarına sirayet etmez.
i-Akrabalıkla oluşan hakları da şu şekilde özetleyebiliriz:
Müslüman’ın Müslüman’a hukuku dinin koruması altındadır. Akrabalık ile bu hukuk bir derece daha güçlü olur. Akraba anne ve babası ise eğer hukuk en zirve noktada olur.
Akrabalık derecesi yaklaştıkça hukukun etkisi artar, uzaklaştıkça da azalır.
Kaynak: Fetva Meclisi
